یکشنبه، آبان ۲۴، ۱۳۸۳

به کجا چنين شتابان ؟

تئو ون گوگ يک چهره جنجال آفرين بود
شب پيش، بار ديگر مسجدی در آمستردام، توسط گروهی از مسيحيان به آتش کشيده شد. از زمانی که قتل تئو وان گوگ فيلمساز هلندی، بدست يک مسلمان مراکشی تبار تبعه هلند در آمستردام روی داد، تا کنون در بيش از بيست مرکز متعلق به مسلمانان اين کشور خرابکاری شده و تعدادی از آنها نيز به آتش کشيده شده اند. از طرف ديگر، مسلمانان در واکنش به تهاجمات چند روز اخير، دست به تلافی زدند و به چند کليسای مسيحيان حمله بردند و خساراتی را وارد ساختند.
اگر هدف تندروهای اسلامگرا براه انداختن يک جنگ صليبی در جهان است، بنظر ميرسد که اين سياست با ترور آقای وان گوگ، در هلند به بر نشست و يا دست کم، موجب بحرانی شد که اکنون همه نهادهای دولتی و غير دولتی را درگير ساخته است. پارلمان هلند بررسی مساله افزايش تنش بين اقليت مسلمان و اکثريت مردم هلند را در دستور کار خود قرار داده و تعدادی از سياستمداران راستگرای هلندی خواستار آن شده اند که دولت، روحانيون تندرو مسلمان را از اين کشور اخراج و مساجد آنان را تعطيل کند.
ترور وان گوگ، در واقع جرقه ای بود در انبار باروتی که طی سالهای اخير تحت تأثير بيکاری مزمن، گرانی روز افزون و ديگر فشارهای اقتصادی از يکسو، و سياستهای غلط دولت عليه مهاجران خارجی از سوی ديگر، بر روی هم انباشته شده اند و اگر اين معضل، بطور منطقی و عقلايی چاره انديشی نگردد، ممکنست در چشم انداز به انفجار کشيده شوند.
جدا از آن، حادثه در مکانی در حال شعله ور شدن است که آمستردام را نمی توان همطراز و در رديف شهرهای معمولی هلند قرار داد. در آنجا ما با يک جامعه تولرانس، به مفهوم واقعی آن روبروايم که اماکن مقدس، از دو سو خانه های «فانوس قرمز» را به زير نور محبت و رحمت خود گرفته اند و از اينطريق، تعامل انسانی ـ اخلاقی را بمعرض ديد متعصبين و خشک مقدس های جهانی نهاده اند. آنجا شهريست که صرف نظر از برخوردهای جزئی و پيش پا افتاده، هيچ مهاجری در آن احساس بيگانگی نمی کند. شهروندان، اعم از مسلمان يا مسيحی، جز از طريق تفاهم و مدارايی، قادر به گذران زندگی نيستند و اگر آشوبی رُخ دهد، امنيت توريست ها به خطر خواهد افتاد و اين بدان معنی است که امور کار و زندگی در آن شهر، بکلی مختل ميگردند. درست است که قاتل وابسته به يکی از گروههای تندروی اسلامگرا بوده اما، اين نکته را نيز همه ميدانند که مهاجران مسلمان، همانگونه که از يک شهروند متمدن اروپايی انتظار ميرود؛ نه تنها خواهان تنش و درگيری نيستند، بلکه نسبت به صدور اين قبيل فتاوی غير اخلاقی و ضد انسانی، مواضعی روشن دارند و آشکارا از آن متنفرند.
بنظر من احزاب و سياستمداران راستگرای هلندی، يک پای اصلی ماجرا و عاملی برای گسترش و تشديد تنشهای اخيرند. درگيريهای مذهبی شايد فرصتی را برای تسويه حسابهای سياسی در برابر آنان بگذارد و به همين دليل، برخی از نمايندگان آنان در پارلمان هلند، بجای ارائه طرح های منطقی و ايزوله کردن تروريست ها، به دولت فشار می آورند تا قانونی را در مورد نحوه اداره مساجد مسلمانان در اين کشور به تصويب برساند. اگر چه پيشنهاد اين نمايندگان از حمايت گسترده ای برخوردار بوده و بخشی از اسناد و شواهد نيز حکايت از آن دارند که امامان بعضی از مساجد هلند، تندروی و خشونت را ترويج می کنند؛ اما در پس اين ماجرا، تنها حقوق بخشی ار شهروندان مسلمان است که آشکارا پايمال ميگردد.
واقعه هلند زنگ خطری است برای کل اروپا. اگر دامنه اين آتش، به کشورهای همسايه سرايت کند، بعيد نيست که نزاع صليبی، بر مردم اروپا تحميل گردد و ناخواسته تن به حوادثی بسپارند که همه، پيشاپيش از وقوع چنين حوادثی گريزان و متنفرند. اکنون کشور آلمان مستعد تن دادن به اين قبيل درگيريهاست. اين تمايل قبل از اينکه خواست مردم باشد، بيشتر ناشی از سياستهای غلطی است که طی شانزده سال، در دوران صدارت هملوت کهل پايه ريزی شده اند.
آلمان کشور ثروتمنديست اما، در ورای چنين ثروتی، شکاف عميق طبقاتی و بستر ناهموار دارا و نداری را می بينيد که دو گروه از مردم، در مقابل يکديگر صف آرائی کرده اند. در کشوری که حداقل 41 درصد فرزندان کارگران و تهيدستان در سال 1985، می توانستند وارد دانشگاه شوند، اکنون تحت تأثير فقر شديد، تنها کمتر از 28 درصد آنها می توانند به دانشگاهها راه يابند. مسئله مهمتر و قابل تأمل اينکه 78% فرزندان خانواده هايی که از طريق کمکهای اجتماعی زندگی را می گذرانند، نتوانستند تحصيلات دبيرستان را به پايان برسانند و طبيعتاً نمی توانند از موقعيت شغلی مناسبی در جامعه برخوردار باشند. طبق آخرين تحقيقاتی که پژوهشگران مسائل اجتماعی انجام داده اند، با توجه به نوسانات اقتصادی و عدم امنيت شغلی، انتظار ميرود که از اين پس در ميان خانواده های مستمند و تهيدست، نيازمندی به کمکهای اجتماعی ارثی گردد.دو پديده گسترش فقر و اُفت تحصيلی در کشور آلمان، بی آنکه نيازی به ذکر ارقام و آمار رو به افزايش درگيريهای درون مدارس، دزديها و جنايت ها باشند؛ به سهم خود نشان ميدهند که خطرات غير قابل جبرانی جامعه را تهديد می کنند. و اين خطر را بايد جدی گرفت!

هیچ نظری موجود نیست: